تصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان با فشار! - وبلاگ دیجی سافت

به گزارش وبلاگ دیجی سافت، خبرنگاران : یک نماینده مجلس با بیان اینکه طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس با فشار تصویب شد، اضافه نمود: ما به طرحی جامع و کامل احتیاج داریم ولی نباید نگاه ها به شفافیت را سیاسی کنیم. شفافیت موضوعی برای کشمکش بین جناح ها نیست.

به گزارش وبلاگ دیجی سافت به نقل از اعتماد، علی اصغر عنابستانی، نماینده مردم سبزوار، جغتای، جوین، خوشاب، داورزن و ششتمد در رابطه با چند و چون تصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان توضیحاتی ارائه نموده است. مشروح این گفت و گو در پی می آید:

آقای عنابستانی! طرح شفافیت آرای نمایندگان به رغم نقدها موجود در کمیسیون تدوین آیین نامه مجلس تصویب شد؛ نظر شما درباره این طرح و سبک آن برای ایجاد شفافیت در مجلس شورای اسلامی چیست؟

شفافیت مساله ای بسیار مهم است که جوانب مختلفی را دربرمی گیرد. اگر قرار باشد به همه جوانب شفافیت بپردازیم، طبیعتا باید منتظر پاسخ متناسب آن یعنی کاهش چشم گیر رانت، فساد و روان شدن ساختار اداری کشور باشیم اما با طرحی که امروز شاهدش هستیم، واقعیت آن است که به این مقصود نخواهیم رسید. جلوگیری از رانت و فساد زمانی اتفاق می افتد که شفافیت در همه قوا و نهادها ایجاد گردد و این یعنی احتیاج ما لایحه ای جامع برای ایجاد شفافیت در کشور است ولی متاسفانه آنچه دولت در مجلس دهم تحت عنوان لایحه شفافیت تقدیم مجلس کرد، بسیار ضعیف تر از حد انتظار است. امروز احتیاج ما حرکت به سمت ایجاد شفافیت در تمام ارکان حاکمیت است البته جز موارد مرتبط با امنیت که مردم هم راضی نیستند مطالبی که به امنیت آنان مربوط است، افشا شده و در اختیار همگان قرار بگیرد ولی سایر اجزا باید شفاف گردد.

با این مقدمه و پیش درآمد اگر قرار بر آنالیز طرحی باشد که امروز در مجلس تحت عنوان شفافیت در حال پیگیری است و در کمیسیون تدوین آیین نامه نیز تصویب شده، باید گفت که این طرح جزیی بسیار نازل از مقوله شفافیت است و در اولویت های نهایی قرار می گیرد ولی متاسفانه در ایران فضای رسانه ای درباره اش ایجاد شد و ما در مجلس ناچار به پیگیری آن بودیم، حال آنکه همین مساله سبب می گردد ما ابتدای کار، جهتی اشتباه را انتخاب کنیم.

ما در مجلس به دلیل وجود مطالبه عمومی به سراغ طرح شفافیت فعلی رفتیم و در جلسات متعدد به آنالیز جزییات آن پرداختیم ولی همه می دانستیم که ایجاد شفافیت در ایران به قدم های متعدد و پشت سرهم و به ترتیبی احتیاج دارد که اگر غیر از این عمل گردد، نه تنها سودی به همراه ندارد، بلکه می تواند باعث بروز آسیب هایی به ساختار کشور و حتی مجلس گردد. به عنوان نمونه همین طرح کنونی می تواند موجبات از بین رفتن حریت نمایندگان گردد. امروز ما خواهان ایجاد شفافیت در رای نمایندگان هستیم و مثلا رای اعتماد به وزرا را نیز شفاف نموده ایم ولی وقتی در ساختار آن وزارتخانه شفافیت وجود ندارد و روابط و شرایط حاکم بر آن تعیین نیست، وزیر می تواند با استفاده از ابزار تخصیص اعتبار، فشارهایی را به نمایندگان وارد کند. این یعنی یا مردم حوزه انتخابیه به خاطر بده بستان هایی که در نتیجه شفافیت آرا ایجاد شده، متضرر خواهند شد یا آزادی عمل نماینده سلب می گردد.

شما در شرایطی امروز از خطرات شفافیت آرای نمایندگان می گویید که اصولگرایان همفکر شما به دلیل بیان همین مطالب، مجلس دهم را به مخالفت با شفافیت متهم می کردند؛ این سیاسی کاری با واژه ای نظیر شفافیت نیست؟

واقعیت آن است که ما برای دستیابی به شفافیت به بلوغ احتیاج داریم و این بلوغ منحصر به یک یا دو جزء از حاکمیت نیست؛ بلکه همه نهادها و ارکان حاکمیت باید به این بلوغ دست پیدا نمایند. ما با وجود همه مشکلاتی که ایجاد خواهد شد، در کمیسیون آیین نامه به شفافیت آرای نمایندگان تن دادیم و آن را تصویب کردیم ولی هنوز این بلوغ در حاکمیت ایجاد نشده است. مثلا وجود شفافیت در نظام دریافت و پرداخت های دولت قانون است ولی اجرا نمی گردد. نه دولت، نه مجلس و نه حتی قوه قضاییه این مساله را اجرا نمی نمایند، چرا؟ چون جامعه و حاکمیت به بلوغ لازم برای شفافیت نرسیده اند و ما مجبوریم به این شکل اقدام کنیم، حال آنکه می دانیم ممکن است در نتیجه چنین روندهایی، از شفافیت، نتیجه عکس بگیریم. هدف همه ما از شفافیت ایجاد محیطی امن برای افزایش اعتماد مردم به نظام و سیستم است ولی تا زمانی که بلوغ لازم در تمام نهادها نباشد، به این هدف دست نخواهیم یافت.

جزییات همین طرحی که در کمیسیون آیین نامه به تصویب رساندید، چیست؟

آنچه در کمیسیون تدوین آیین نامه داخلی مجلس به تصویب رسیده، عاملی برای ایجاد شافیت در همه مذاکرات کمیسیون های تخصصی مجلس خواهد بود. درنتیجه این قانون، نه تنها آرای نمایندگان در کمیسیون ها شفاف خواهد شد، بلکه همه وبلاگ دیجی سافت می توانند در جلسات کمیسیون ها حضور پیدا نمایند. جلسات باید ضبط شده و از سوی رسانه ملی پخش شوند. همچنین متن آنها نیز به شکلی که قابل خوانش رایانه ای باشد، باید در اختیار مردم قرار گیرد. این مساله قدم بسیار بزرگی محسوب می گردد. از سوی دیگر در کمیسیون آیین نامه بند 3 ماده 122 آیین نامه داخلی مجلس اصلاح شد و مخفی بودن رای اعتماد نمایندگان به وزرا نیز حذف شد و این یعنی رای نمایندگان به وزرا نیز شفاف خواهد بود. در کمیسیون آیین نامه همچنین حوزه های مربوط به آرای مخفی بسیار محدود و اندک شد و حتی قرار بر آن شد که گزارش سفرها و ماموریت های نمایندگان نیز به صورت شفاف در اختیار عموم مردم قرار گیرد. همه اینها کنار هم به عقیده من گام نخست برای ایجاد شفافیت است، ولی اولویت ما نبود و به دلیل فشارها تن به آن دادیم. حتی اگر قرار بر ایجاد شفافیت در مجلس بود، اولویت اول می توانست ایجاد شفافیت در هیات رییسه و سازوکار آن باشد.

البته ما برای برطرف این معضل، طرحی را با عنوان ارتقای شفافیت در مجلس تهیه نموده ایم که هم اکنون در مرکز پژوهش های مجلس در دست آنالیز است. این طرح در صحن علنی اعلام وصول شده و حدود 10 بند دارد اما این طرح هم ما را به منزل مقصود نمی رساند. ما باید به سمت قانون جامع شفافیت حرکت کنیم و همزمان نهادهایی را که از عمل به قوانین موجود برای شفافیت سر باز می زنند، وادار به اجرای آنها کنیم البته بعضی وزارتخانه ها در این جهت اقدامات خوبی را انجام داده اند ولی کامل نیست و هنوز ضوابط بسیاری وجود دارد که اجرایی نمی گردد.

شما از لزوم ایجاد شفافیت در تمام ارکان حاکمیت می گویید ولی در مجلس یازدهم حداقل تا امروز حرفی از شفافیت در نهادهای حکومتی نبوده و همه چیز منحصر به رای نمایندگان شده است.

ببینید اعتقاد من آن است که شفافیت تنها درصورتی اثربخش خواهد بود که به صورت جامع در کشور اجرایی گردد. روابط حاکم بر قوه مجریه و ضوابط موجود در زمینه حساب های بانکی و مالیاتی و ضوابط حاکم بر چگونگی اخذ مجوزها باید شفاف گردد. مذاکرات هیات دولت و حتی کمیسیون های دولت باید شفاف گردد. نهادی چون قوه قضاییه نیز باید تمام آرا و تصمیمات خود را شفاف کند. رییسی قدم های خوبی در این نهاد برداشته ولی کامل نیست. در دعاوی تنها اسم طرفین می تواند محرمانه باشد وگرنه آرای صادره از سوی قضات و استدلال های آنان امری محرمانه نیست و باید شفاف گردد. اگر چنین گردد، دیگر قضات براساس زد و بند و موارد دیگر، آرای غیرمستند صادر نمی نمایند. حرف من آن است که در شفافیت نباید محدود عمل کرد و فقط باید موارد مرتبط با امنیت ملی کشور را استثنا کرد.

اگر اعتقادتان این است، چرا طرح نمایندگان مجلس دهم برای ایجاد شفافیت در آرا و تصمیمات نهادهایی چون مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان و تمام نهادهای قانون گذاری در ایران را پیگیری و تصویب نکردید؟

آن طرح بسیار ناقص بود و فقط به شفافیت در نظام تقنین پرداخته بود، حال آنکه نظر من این است که شفافیت باید در تمام ارکان حاکمیت ایجاد گردد و نه فقط در تقنین. راه چاره ما لایحه جامع شفافیت است ولی متاسفانه آنچه دولت تحت این عنوان به مجلس تقدیم نموده، ابتدا قرار بود 200 ماده باشد ولی وقتی به مجلس رسید حدود 30 ماده بود و خواهان شفافیت در همه جا شده جز دولت! ما به طرحی جامع و کامل احتیاج داریم ولی نباید نگاه ها به شفافیت را سیاسی کنیم. شفافیت موضوعی برای کشمکش بین جناح ها نیست. امروز همه باید بدانند که حاکمیت در شرایطی قرار گرفته که اعتماد مردم به پایین ترین حد خود رسیده است. راه چاره افزایش این اعتماد، شفافیت واقعی است. مردم باید همه چیز را بدانند، بدون استثنا. اما از قلم نیاندازید که شفافیت به بلوغ احتیاج دارد و نمی توان یک شبه همه چیز را شفاف کرد. به جای دعواهای سیاسی ما باید به سراغ ایجاد شفافیت در همه ارکان نظام و ایجاد بلوغ مورد احتیاج آن باشیم. باید شفافیت تمام عیار به مطالبه ای عمومی در جامعه تبدیل گردد. من هم موافقم که شفافیت در رای نمایندگان نه جزو اولویت های کشور است و نه شفافیت به معنای واقعی کلمه اما ما در مجلس برای آنکه متهم به مقابله با شفافیت نشویم، آن را تصویب کردیم.