با آداب معذرت خواهی مردم ژاپن آشنا شوید - وبلاگ دیجی سافت

به گزارش وبلاگ دیجی سافت، ژاپنی ها اداب و رسوم خاص، ویژه و بامزه ای برای نشان دادن ادب، احترام و معذرت خواهی کردن دارند که بهتر است با آن ها آشنا شوید.

علاوه بر جاهای دیدنی توکیو، یکی از مواردی که مسافران ژاپن را همواره شگفت زده می نماید، آداب و رسوب جالب و گاهی عجیب مردم این کشور است. ژاپنی ها انسان های پرکار و پرتلاشی هستند و در جهان با این صفت از آن ها یاد می شود. در ژاپن، اگر جایی آدرس را اشتباه بروید و از یک شخص ژاپنی یاری بخوهید، آن ها بدون صحبت های اضافه و نالیدن از خستگی شدید کار روزانه، به شما تا آخرین مرحله کارتان یاری و در سرانجام، از شما معذرت خواهی می نمایند و پی کار و زندگی خود می فرایند!

مردم ژاپن آداب جالبی برای معذرت خواهی و مواردی این چنینی برای خود تعریف نموده اند، به طوری که معذرت خواهی کردن بخشی از زندگی روزانه یک شخص ژاپنی است! آن ها برای این کار، حالات خاصی را هم به خود می گیرند و یکی از این حالت های ویژه، قرار دادن دست روی قسمت جلویی صورت است.

سومیماسن (すみません) در زبان ژاپنی یعنی عذر می خواهم؛ تنها ده درصد واژه سومیماسن در میان مردم ژاپن برای معذرت خواهی پس از انجام کاری ناپسند گفته می شود و نود درصد آن، برای ادای احترام و بیان ادب و روراست بودن است.

حدود بیست کلمه مختلف برای ادای عذرخواهی در زبان ژاپنی وجود دارد؛ کلمه گومن ناسای (ごめなさい) به معنی معذرت می خواهم یا ببخشید یکی از آن ها است؛ اما، سومیماسن بیشتر از گومن ناسای میان مردم ژاپن برای بیان چنین موضوعاتی کاربرد دارد. در تاکسی ها، رستوران ها و در کل، مکان های عمومی، کلمه سومیماسن و آریگاتو (ありがとう) به معنی سپاسگزارم، خیلی زیاد شنیده می شود.

لاری اینوکوما (Laurie Inokuma) که درجات بالایی در آموزش زبان ژاپنی دارد و حدود 15 سال در خطوط هوایی ژاپن هم کار نموده است، درباره موضوع مورد بحث ما دیدگاه های جالبی دارد:

تنها ده درصد از کلمه سومیماسن برای معذرت خواهی و نود درصد آن برای نشان دادن ادب و روراستی است. سومیماسن یک کلمه روتین در فرهنگ ژاپن است. مثلا وقتی کسی برای شما کاری انجام می دهد، یا هنگامی که در حال راه رفتن هستید، کسی جلوی شما می آید یا شخصی درب یک مغازه را برای شما باز می نماید، از این کلمه استفاده می شود. ژاپنی ها برای اینکه از شخصی که به خاطر آن ها به زحمت افتاده تشکر نمایند، از این واژه استفاده می نمایند و بله؛ کمی خنده دار به نظر می رسد و لازم نیست سومیماسن را جایگذین کلمه آریگاتو کرد.

ارین نیمی (Erin Niimi)، نویسنده بریتانیایی/ژاپنی کتاب Japonisme که به آداب و فرهنگ مردم ژاپن می پردازد، دراین باره چنین گفته است:

در ژاپن، فرهنگی برای معذرت خواهی و فرهنگی برای تشکر کردن وجود دارد. یادم می آید که یک روز، عمه بریتانیایی من یک خانم ژاپنی را در یک کنفرانس که به کارش مربوط می شد، دیدار کرد. او از زن ژاپنی خواست که شام را با ما صرف کند و زن ژاپنی هم شام را همراه ما خورد. نکته خیلی جالب اینجا بود که زن ژاپنی با وجود اینکه هیچ ایده ای نداشت که آن روز را قرار است همراه با ما سپری کند، همراه با خود یک سری هدیه همراه داشت و به من و خواهر و برادر کوچک ترم داد. رفتارش فوق العاده بود.

این اخیرا هم یک موضوع جالب، قضیه فرهنگ تشکر در ژاپن را بیش از پیش پررنگ کرد. در جریان مسابقات جام جهانی که تیم ژاپن در جریان دور حذفی این مسابقات از آن کنار رفت، اعضای تیم ملی این کشور پس از جمع کردن وسایل خود از رختکن، آن را کاملا تمیز کردند و با گذاشتن یک نامه تشکر در آن، محل را ترک کردند!

اینوکوما در ادامه صحبت هایش درباره منشا این اخلاق مردم ژاپن گفت:

برای اینکه در ژاپن بتوانید در کنار دیگر همسایه های خود زندگی کنید، به ادب و احترام احتیاج دارید. این احترام به دیگران است. او برای تایید این ادعای خود، مخاطبش را به دیدنی زندگی مردمان توکیو دعوت می نماید و از آن ها می خواهد تا به مناطقی مثل پارک گیوئن (Gyoen) در محله شینجوکو برای دیدن مراسم روییدن شکوفه های گیلاس بفرایند و رفتار متقابل مردم را دیدن نمایند.

در ژاپن می توانیم شلوغ ترین شهرهای جهان را پیدا کنیم؛ این کشور که حدود 93.93 درصد مردمش شهرنشین هستند، وسعت اندکش موجب پرتراکم شدن شهرهایش شده است. به عنوان مثال، در شهر توکیو در هر متر مربع 6.150 نفر وجود دارند و این آمار در برابر لندن که در هر متر مربعش 5.729 نفر حاضر هستند، خیلی بالا به نظر می آید. بدون شک می توانیم بگوییم که توکیو، شلوغ ترین و پرترددترین مرکز جهان است. روزانه حدود 2.4 میلیون نفر در این شهر تردد می نمایند و میانگین فضای 22 متر مربع برای زندگی هر شهفرایند این شهر، همه از شلوغ و پرتراکم بودن آن خبر می دهند. اینجا است که متوجه می شویم چرا بیشتر خانه های شهفرایندان توکیویی نسبتا کوچک است و باز هم اینجا است که متوجه می شویم که فضا چقدر برای مردم این شهر و صدالبته این کشور، اهمیت دارد.

همان طور که ذکر شد، فضا برای مردم ژاپن اهمیت شدیدا بالایی دارد به طوری که کلمه めいわく (مِیواکو) در این زبان یعنی ببخشید که فضای شما را اشغال کردم!

باید در نظر داشته باشیم که ادب مردم ژاپن، در اثر مسائل اجتماعی و مواردی مثل فضای کم و چیزهای این چنینی ایجاد نشده است و تجربیات مختلفی که مسافران و جهانگرد های این کشور کسب نموده اند، این ادعا را تایید می نماید. در کتاب Japonisme، ارتباط میان ژاپن مدرن و فرهنگ و سنت های این کشور با فرهنگ معذرت خواهی و سپاس گذاری مورد تحقیق و آنالیز قرار گرفته است و نتیجه، به ارتباط مردم ژاپن با طبیعت و آرامش فکری آن ها اشاره داشته است. در بخشی از این کتاب می خوانیم:

بسیاری از فعالیت های مردم ژاپن درباره برقرار کردن رابطه میان خود و جهان اطراف است. فعالیت هایی مثل مراسم چای یا خوشنویسی ژاپنی، همه و همه برای ایجاد یک درک میان مردم ژاپن است که در این لحظه، در چه جایی از جهان قرار دارند و این موضوع، به رفتار آن ها با یکدیگر یاری شایانی نموده است.

افزایش خانه های چای و موارد این چنینی در شهرهای ژاپن، بیش از پیش به عمیق شدن رفتار و فکر مردم این کشور یاری نموده است. هیدتسوگو اوئنو (Hidetsugu Ueno) مدیر یک کافه در توکیو هم به چنین موضوعی اعتقاد دارد و درباره آن چنین می گوید:

البته که ما اگر نخواهیم، از شخصی عذرخواهی نمی کنیم. ولی ما می توانیم خودمان را جای دیگران بگذاریم و برایشان ناراحت شویم و وقتی که این کار را انجام می دهیم، می خواهیم آن را بلند ابراز کنیم.

همان طور که پیش تر ذکر شد، فعالیت هایی مثل مراسم چای یا خوشنویسی ژاپنی، به مردم ژاپن یاری می نماید تا در یک لحظه و یک مکان، تمرکز بالایی داشته باشند و آگاهی بسیاری پیرامون محیط اطرافشان داشته باشند. اینکه مردم ژاپن به خوبی می توانند یکدیگر را درک نمایند و خودشان را جای یکدیگر بگذارند، با این موضوع که ذکر کردم رابطه ای کاملا مستقیم دارد.

اگر نگاهی به آمار جرم و جنایت در ژاپن بیندازیم، بیشتر از قبل به اهمیت این موضوع پی می بریم. ژاپن به کم بودن آمار جرم و جنایت در آن معروف است و کمترین آمار خودکشی در جهان، بنام ژاپنی ها ثبت شده است. اوئنو دراین باره می گوید:

ما راهبان مذهبی نیستیم ولی اگر در خیابان یک کیف پول پیدا کنیم آن را به ماموران پلیس تحویل می دهیم. ما می توانیم درک کنیم که مردم چقدر با گم کردن کیفشان ناراحت می شوند و عذاب می کشند. اگر برایمان چنین موضوعی پیش بیاید ما باید واکنش نشان بدهیم؛ ما این چیزها را در مدرسه یاد می گیریم!

این موضوع به فرهنگ سامورایی ها برمی شود و از همه درخواست می نماید تا مردم در انجام دادن کارهای خود، نفع هم نوعان خود را سرلوحه کارشان قرار دهند. اوئنو در ادامه صحبت هایش چنین گفت:

شما فقط باید گروه فوکوشیما 50 را به یاد بیاورید، گروهی از کارمندان بالای 50 سال نیروگاه اتمی فوکوشیما که پس از سونامی ویرانگر سال 2011، تصمیم گرفتند در نیروگاه بمانند و در پی دیگر همکارانشان بگردند.

معذرت خواهی در ژاپن زبان خاص خودش را دارد. این موضوع حتی راه خود را به لغات و واژگان دستور زبان این کشور هم باز نموده است. هرچقدر هم زبان ادب مردم ژاپن پیچیده باشد، آینه ای تمام نما از فرهنگ گسترده آن ها است. کلمه عذرمی خواهم روشی برای نشان دادن ادب، احترام و روراستی میان ژاپنی ها است و این موضوع را می توانید در خیابان های شلوغ توکیو ببینید. به نظر می رسد که ادب و احترام در DNA مردم ژاپن وجود دارد! نظرها و تجربیات خود را در مورد سفر به ژاپن با ما و سایر کاربران وبلاگ دیجی سافت به اشتراک بگذارید.